انواع بیمه حمل و نقل بین المللی + راهنمای جامع

شرکت‌های فورواردری هر روز با چالش حفظ امنیت محموله‌های مشتریان در مسیرهای طولانی بین‌المللی روبرو هستند. بیمه حمل و نقل بین المللی ابزاری حیاتی برای کاهش ریسک‌های مالی در صنعت لجستیک محسوب می‌شود که فورواردرها را در برابر خسارات احتمالی محافظت می‌کند. درک صحیح انواع پوشش‌های بیمه‌ای و انتخاب مناسب‌ترین گزینه، تفاوت میان سودآوری و زیان در معاملات بین‌المللی را رقم می‌زند. همراه ما باشید تا با انواع این بیمه‌ها بیشتر آشنا شویم. 

بیمه حمل و نقل بین المللی چیست؟

بیمه حمل‌ونقل قراردادی است که شرکت بیمه در آن تعهد می‌کند خسارات وارده به محموله‌ها را در طول مسیر جابجایی بین کشورها جبران کند. این نوع بیمه طیف گسترده‌ای از خطرات را پوشش می‌دهد و فورواردرها با خرید این بیمه‌نامه مطمئن خواهند بود که ارزش کامل بار مشتریان در صورت بروز حادثه جبران می‌شود.

نکته مهمی که بسیاری از فورواردرها نادیده می‌گیرند، تفاوت پوشش بیمه‌ای اختصاصی با مسئولیت محدود کریرهاست. کریرها براساس کنوانسیون‌های بین‌المللی فقط سقف مشخصی از خسارت را جبران می‌کنند که معمولا کسری از ارزش واقعی محموله است. بیمه حمل‌ونقل این شکاف را پر می‌کند و تضمین می‌دهد که صاحب کالا از پوشش کامل برخوردار است.

پیشنهاد می کنیم مقاله تفاوت فریت فورواردر و بروکر را مطالعه کنید.

انواع بیمه حمل و نقل بین المللی بر اساس مبدأ و مقصد کالا

محموله‌های بین‌المللی براساس مسیر حرکت و نقطه شروع و پایان سفر، نیازمند پوشش‌های بیمه‌ای متفاوتی هستند. 

۱. بیمه‌ نامه وارداتی

بیمه‌نامه وارداتی بیشترین سهم را در میان انواع بیمه حمل و نقل بین المللی به خود اختصاص داده و محموله‌هایی را که از کشورهای دیگر وارد می‌شوند، تحت‌پوشش قرار می‌دهد. این بیمه‌نامه از لحظه بارگیری کالا در مبدأ خارجی تا تحویل نهایی در انبار واردکننده داخلی، تمام خطرات را پوشش می‌دهد. 

محاسبه نرخ حق بیمه در بیمه‌نامه‌های وارداتی به عوامل متعددی از جمله نوع کالا، مسیر حمل، وسیله نقلیه و کیفیت بسته‌بندی وابسته است. فورواردرهای حرفه‌ای با شناخت این پارامترها، بهترین پیشنهاد بیمه‌ای را برای کاهش هزینه‌ها ارائه می‌دهند.

۲. بیمه‌ نامه صادراتی

بیمه‌نامه صادراتی محموله‌هایی را که از داخل کشور به مقاصد خارجی ارسال می‌شوند، تحت‌پوشش قرار می‌دهد و نقش مهمی در حمایت از صادرکنندگان ایفا می‌کند. این نوع بیمه حمل و نقل بین المللی تضمین می‌کند که تولیدکنندگان داخلی در صورت آسیب به محموله‌هایشان در مسیرهای صادراتی، متحمل ضرر نشوند. 

تعیین حق بیمه در بیمه‌نامه‌های صادراتی نیز مشابه واردات، به شرایط محموله و مسیر بستگی دارد، اما معمولا نرخ‌های رقابتی‌تری دارد. فورواردرهای باتجربه می‌توانند با مذاکره با شرکت‌های بیمه و ارائه اطلاعات دقیق از سوابق حمل، نرخ‌های بهتری برای مشتریان صادرکننده خود دریافت کنند. 

در مقاله حمل و نقل lcl درباره این موضوع توضیح دادیم.

۳. بیمه‌نامه ترانزیت

بیمه‌نامه ترانزیت مخصوص محموله‌هایی طراحی شده که از یک کشور خارجی وارد و سپس به کشور دیگری صادر می‌شوند یا در مسیرهای رفت‌وبرگشت جابجا می‌شوند. در واقع ترانزیت به‌معنای حمل‌ونقل کالا بین ۲ گمرک است که می‌تواند داخل یک کشور یا بین‌المللی باشد. این نوع بیمه حمل و نقل بین المللی برای فورواردرهایی که در زنجیره تامین چندملیتی فعالیت می‌کنند، اهمیت ویژه‌ای دارد. پوشش جامع این بیمه‌نامه شامل تمام مراحل حمل از مبدأ اولیه تا مقصد نهایی خواهد بود. 

فورواردرها در معاملات ترانزیتی با پیچیدگی‌های بیشتری مواجه هستند زیرا محموله از چندین مرز عبور می‌کند و قوانین متفاوتی بر آن حاکم است. بیمه‌نامه ترانزیت این پیچیدگی‌ها را ساده می‌کند و یک پوشش یکپارچه برای کل مسیر ارائه می‌دهد. 

انواع بیمه حمل و نقل بین المللی براساس روش حمل

هر روش حمل کالا در تجارت بین‌المللی با ریسک‌های خاص خود مواجه است که پوشش بیمه‌ای متناسب خودش را نیاز دارد. 

۱. بیمه حمل‌ونقل هوایی

حمل هوایی سریع‌ترین روش جابجایی کالاست، اما ریسک‌های خاصی مانند آسیب در هنگام بارگیری، تاخیرهای فرودگاهی و جابجایی‌های متعدد دارد. بیمه حمل و نقل بین المللی هوایی علاوه بر پوشش خسارات فیزیکی، هزینه‌های مرتبط را نیز جبران می‌کند. 

بیشتر بخوانید: حمل و نقل هوشمند چیست

۲. بیمه حمل‌ونقل دریایی یا کانتینری

حمل دریایی همچنان اصلی‌ترین روش جابجایی کالا در حجم بالاست که با خطراتی نظیر طوفان، برخورد کشتی و گم شدن کانتینرها همراه است. بیمه حمل و نقل بین المللی دریایی تمام این موارد را پوشش می‌دهد و فورواردرها را در مقابل خسارات سنگین محافظت می‌کند. شرکت‌های فورواردری حرفه‌ای می‌دانند که داشتن بیمه کانتینری معتبر، اعتماد صاحبان کالا را جلب می‌کند و موقعیت رقابتی آن‌ها را تقویت می‌کند.

۳. بیمه حمل‌ونقل زمینی

جابجایی زمینی با کامیون و تریلی در مسیرهای جاده‌ای همواره با احتمال تصادف، واژگونی و سرقت مواجه است. بیمه حمل و نقل زمینی این خطرات را پوشش می‌دهد و خسارات ناشی از حوادث جاده‌ای را جبران می‌کند. 

انواع بیمه حمل و نقل بین المللی براساس نوع ذی‌نفعان

بیمه حمل‌ونقل براساس اینکه چه کسی خریدار بیمه است و چه منافعی را محافظت می‌کند، به انواع مختلفی تقسیم می‌شود:

۱. فریت کارگو (Freight Cargo Insurance)

این بیمه مخصوص صاحبان کالاست و می‌تواند توسط فروشنده، خریدار یا یک شخص ثالث مانند یک فریت فورواردر تهیه شود:

• فروشنده (تحت شرایط اینکوترمز CIF یا CIP)
• خریدار (تحت شرایط FCA، FOB یا EXW)

۲. بیمه محموله فریت فورواردر (Freight Forwarder Cargo Insurance)

فورواردرها برای پوشش مسئولیت‌های خود در قبال محموله‌های مشتریان، این نوع بیمه حمل و نقل بین المللی را خریداری می‌کنند. فریت فورواردرها همچنین می‌توانند بیمه خود را برای پوشش مسئولیت‌هایشان در صورت وقوع یک حادثه تهیه کنند.

بیشتر بخوانید: حمل و نقل چند وجهی چیست

انواع بیمه حمل و نقل بین المللی بر اساس پوشش‌ها

میزان پوشش بیمه حمل‌ونقل تعیین‌کننده سطح حمایت از محموله و هزینه حق بیمه است.

۱. بیمه Total Loss

این بیمه که آن را نوعی بیمه تشریفاتی یا گمرکی می‌شناسند، در صورت از بین رفتن تمام محموله در حمل‌ونقل دریایی، خسارات را جبران می‌کند. در این نوع بیمه‌نامه تمام محموله باید تحت‌پوشش قرار گیرند.

۲. بیمه با شرایط A

این بیمه‌نامه جامع‌ترین پوشش بیمه حمل و نقل بین المللی را ارائه می‌دهد که تقریبا همه خطرات را شامل می‌شود. موارد تحت‌پوشش عبارتند از:

• خسارات عمدی
• فرسودگی و خرابی تدریجی
• بسته‌بندی نامناسب
• انفجار هسته‌ای
• خسارات مرتبط با تاخیر 
• خسارات ناشی از مشکل در کالاهای ثبت‌شده
• ورشکستگی اجاره‌کننده، گرداننده یا مالک کشتی

۳. بیمه با شرایط B 

پوششی متوسط که بین شرایط A و C قرار دارد و برای محموله‌های با ارزش متوسط مناسب است. موارد تحت‌پوشش شامل: 

• تمام موارد بیمه با شرایط C 
• زلزله، صاعقه و آتشفشان
• نفوذ آب به کشتی یا انبار کالا
• قلاب‌زدگی
• آب‌دیدگی
• روغن‌زدگی
• سقوط کالا از عرشه به داخل آب
• دزدی و سرقت
• آسیب ناشی از کالاهای مجاور
• از بین رفتن تمام بسته‌ها در کشتی

۴. بیمه با شرایط C 

ابتدایی‌ترین سطح پوشش بیمه حمل و نقل بین المللی با کمترین حق بیمه که فقط خطرات اصلی را پوشش می‌دهد:

• آتش‌سوزی و انفجار
• واژگونی وسیله نقلیه
• تخلیه اضطراری کالاها در بندر دیگر
• خسارات عمومی
• به گل نشستن کشتی
• تصادم با اجسام خارجی
• مسئولیت مشترک در تصادف
• به دریا انداختن کالاها در شرایط بحرانی

انواع شرایط و پوشش در بیمه حمل و نقل بین المللی

شرایط مختلف بیمه‌ای تعیین می‌کنند که چه میزان از خسارت قابل جبران است و فورواردرها باید این تفاوت‌ها را به خوبی بشناسند.

۱. معاف از خسارت جزئی (Free from Particular Average)

این شرط بیمه‌ای فقط زمانی خسارت را جبران می‌کند که کل محموله نابود شده باشد و آسیب‌های جزئی را پوشش نمی‌دهد. فورواردرها معمولا این نوع بیمه حمل‌ونقل را برای کالاهای کم‌ارزش یا مقاوم توصیه می‌کنند که احتمال آسیب جزئی در آن‌ها پایین است. 

۲. مشمول خسارت جزئی (With Particular Average)

در این شرط، خسارات جزئی زمانی قابل جبران هستند که میزان آسیب از درصد مشخصی که در بیمه‌نامه ذکر شده، بیشتر باشد. معمولا این آستانه حدود ۳ درصد ارزش کالاست و فورواردرها باید دقت کنند که مشتریان از این محدودیت آگاه باشند. این نوع بیمه حمل و نقل بین المللی برای محموله‌های با ارزش متوسط که نیاز به تعادل بین هزینه و پوشش دارند، گزینه مناسبی است.

۳. شرایط تمام‌خطر (Against All Risks)

پوشش تمام‌خطر، جامع‌ترین نوع بیمه حمل‌ونقل است که همه خسارات را بدون توجه به میزان و نوع آن جبران می‌کند. البته خطرات خاصی مثل جنگ، اعتصاب و شورش از این پوشش مستثنی هستند که فورواردرها باید به مشتریان اطلاع دهند. 

عوامل موثر بر هزینه بیمه حمل و نقل بین المللی

نرخ حق بیمه معمولا بین ۰.۳ تا ۰.۵ درصد از ارزش تجاری فاکتور کالاهاست؛ اما عوامل متعددی بر قیمت نهایی تاثیر می‌گذارند:

• نوع و ارزش محموله: کالاهای شکننده، فاسدشدنی یا گران‌قیمت نرخ بالاتری دارند.
• روش حمل: حمل هوایی معمولا نرخ پایین‌تر و حمل دریایی نرخ بالاتری دارد.
• مسیر و مقصد: مسیرهای پرخطر یا کشورهای ناامن هزینه بیشتری دارند.
• سطح پوشش انتخابی: از پوشش پایه تا تمام‌خطر، هزینه متفاوت است.
• کیفیت بسته‌بندی: بسته‌بندی استاندارد می‌تواند نرخ را کاهش دهد.
• سابقه خسارت: فورواردرها با سابقه مثبت، معمولا نرخ‌های بهتری دریافت می‌کنند.

چگونه بیمه حمل‌ونقل مناسب انتخاب کنیم؟

انتخاب صحیح بیمه حمل و نقل بین المللی نیازمند بررسی دقیق و برنامه‌ریزی است. برای این کار نکات زیر را در نظر داشته باشید: 

• ارزیابی ریسک محموله: فورواردرها باید نوع کالا، مسیر و روش حمل را تحلیل کرده و خطرات احتمالی را شناسایی کنند.
• بررسی پوشش مسئولیت کریر: مسئولیت محدود کریرها را بررسی کنید و شکاف‌های پوشش را با بیمه تکمیلی جبران نمایید.
• تعیین سطح پوشش: براساس ارزش محموله و بودجه مشتری، بین پوشش پایه، متوسط یا تمام‌خطر انتخاب کنید.
• مقایسه شرکت‌های بیمه: قیمت و شرایط چند بیمه‌گر معتبر را مقایسه کرده و بهترین ترکیب قیمت و خدمات را انتخاب کنید.
• بازنگری دوره‌ای: قراردادهای بیمه را متناسب با تغییرات بازار و نیازهای جدید خود به‌روزرسانی کنید.

سخن پایانی

بیمه حمل و نقل بین المللی یکی از ارکان اصلی موفقیت در صنعت فورواردری است که با پوشش خطرات متنوع، امکان توسعه کسب‌وکار را فراهم می‌کند. فورواردرهای حرفه‌ای با شناخت انواع بیمه‌نامه‌ها، شرایط پوشش و عوامل تاثیرگذار بر هزینه، می‌توانند بهترین راهکار را برای حفاظت از منافع مشتریان ارائه دهند. 

در کنار انتخاب پوشش بیمه‌ای مناسب، فورواردرها به یک نرم‌افزار مدیریت جامع نیاز دارند که تمام فرآیندهای حمل‌ونقل را یکپارچه کند. نرم‌ افزار مدیریت حمل‌ و نقل بین‌ المللی رویان با ماژول‌های تخصصی و قابلیت‌های پیشرفته، می‌تواند نیازهای شرکت‌های فورواردری را برای مدیریت کارآمد عملیات پاسخ دهد و آن‌ها را از داشتن چندین سیستم مدیریتی رها کند.

سوالات متداول