بازار حمل و نقل بین المللی مانند دریایی متلاطم است که نرخ‌هایش هر روز موج‌های جدیدی از تغییرات را تجربه می‌کنند و مدیریت نوسانات کرایه حمل و نقل امروزه به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های شرکت‌های فعال در این حوزه تبدیل شده است. درک عمیق این نوسانات و عوامل موثر بر آن‌ها، کلید موفقیت در کنترل هزینه‌ها و برنامه‌ریزی بهتر خواهد بود. همراه ما باشید تا با عوامل تغییر نرخ‌ها و راهکار مدیریت آن‌ها آشنا شوید.
چرا نرخ حمل و نقل نوسان دارد و تغییر می‌کند؟
ساختار پیچیده نرخ‌گذاری در حمل‌ونقل دریایی، شامل سه بخش کلیدی است: کرایه اصلی، هزینه‌های جانبی و مخارج تکمیلی نظیر مستندسازی و ترخیص. در میان این اجزا، کرایه اصلی بیشترین میزان بی‌ثباتی را نشان می‌دهد و منشأ اصلی تلاطم‌های قیمتی محسوب می‌شود. این بخش بر پایه مسافت مسیر، وزن یا حجم محموله و ویژگی‌های خاص مسیر حمل تعیین می‌گردد.
هزینه‌های عملیاتی که زیربنای کرایه اصلی را تشکیل می‌دهند، ثبات ندارند و به صورت مداوم در حال تغییر هستند. مسیرهای حمل‌ونقل که خارج از کنترل شرکت‌های کشتیرانی قرار دارند، گاهی با تهدیدات امنیتی مواجه شده و تغییر مسیر و افزایش هزینه‌ها را به دنبال دارند. علاوه بر این، تورم در هزینه‌های عملیاتی و نوسانات قیمت سوخت نیز در کوتاه‌مدت تاثیرات قابل‌توجهی بر نرخ‌های حمل‌ونقل اعمال می‌کنند.
پیشنهاد می کنیم مقاله اشتباهات رایج در حمل و نقل بین المللی رامطالعه کنید.
عوامل موثر بر نرخ حمل و نقل
برای مدیریت نوسانات کرایه حمل و نقل باید با عوامل تغییردهنده‌ی نرخ‌ها آشنا باشید. متاسفانه اکثر عوامل تاثیرگذار بر نرخ‌های حمل‌ونقل خارج از کنترل مستقیم شرکت‌های حمل‌ونقل و صاحبان کالا قرار دارند. با این حال درک آن‌ها می‌تواند به اطمینان از موقعیت بهتر کسب‌وکار برای مدیریت این نوسانات قیمت کمک کند.
۱. عرضه و تقاضا در بازار
تعادل میان میزان تقاضا و ظرفیت موجود در بازار، نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌گیری نرخ‌ها ایفا می‌کند. زمانی که تقاضا پایین باشد، شرکت‌های کشتیرانی با ظرفیت مازاد مواجه شده و مجبور به کاهش نرخ‌ها برای جذب مشتری می‌شوند. در مقابل، افزایش ناگهانی تقاضا، کمبود ظرفیت و در نتیجه افزایش چشمگیر نرخ‌ها را به دنبال دارد. این وضعیت معمولا در آستانه فصول تعطیلات و افزایش حجم واردات کالاهای مصرفی مشاهده می‌شود.
۲. نوسان قیمت سوخت
سوخت بخش قابل‌توجهی از هزینه‌های عملیاتی کشتیرانی را تشکیل می‌دهد و نوسانات آن تاثیر مستقیمی بر نرخ‌های نهایی دارد. بحران‌های ژئوپلیتیکی در مناطق نفت‌خیز جهان، قیمت سوخت را تحت تاثیر قرار داده و موجی از تغییرات را در صنعت حمل‌ونقل ایجاد می‌کنند.
زمانی که قیمت سوخت افزایش می‌یابد، شرکت‌های کشتیرانی ناچار به اعمال هزینه‌های جبرانی در نرخ‌هایشان هستند. این همبستگی در جهت معکوس نیز صادق است و کاهش قیمت سوخت منجر به کنترل بهتر هزینه‌های حمل‌ونقل می‌شود.
۳. رویدادهای جهانی و شرایط اقتصادی
جهانی‌سازی تجارت و پیچیدگی زنجیره تامین، تاثیرپذیری صنعت حمل‌ونقل از رویدادهای بین‌المللی را افزایش داده است. موانع تجاری، جنگ‌های اقتصادی و بحران‌های سیاسی در یک منطقه، اثرات موجی در سایر بازارها ایجاد می‌کنند.
اپیدمی کووید-۱۹ نمونه بارزی از این تاثیرات بود که با ایجاد ازدحام در بنادر و اختلال در عملیات، نرخ‌های حمل‌ونقل را به شدت افزایش داد. همچنین تنش‌های ژئوپلیتیکی در مناطق حساس دریایی، شرکت‌ها را مجبور به انتخاب مسیرهای طولانی‌تر و در نتیجه پرداخت هزینه‌های بیشتر می‌کند.
بیشتر بخوانید: مدیریت ریسک در هزینه های حمل و نقل بین المللی
۴. فصلی بودن صنعت حمل و نقل
نکته مهم برای مدیریت نوسانات کرایه حمل و نقل این است که بدانید صنعت حمل‌ونقل دریایی تابع الگوهای فصلی مشخصی است که برآمده از ویژگی‌های مختلف صنایع و بازارهاست. فصول اوج تجاری هر صنعت، تقاضای ویژه‌ای برای خدمات حمل‌ونقل ایجاد می‌کند. به عنوان مثال آمادگی برای فصل تعطیلات که معمولا از اواسط تابستان آغاز می‌شود، موجب افزایش شدید تقاضا برای حمل کالاهای مصرفی و در نتیجه بالا رفتن نرخ‌ها می‌شود. این الگوها قابل پیش‌بینی هستند، اما شدت تاثیرشان متغیر است.
۵. ظرفیت کریرها و هزینه‌های اضافی
گاهی اوقات علی‌رغم ثبات نسبی تقاضا، محدودیت‌هایی در ظرفیت ناوگان کشتیرانی به وجود می‌آید که منجر به افزایش نرخ‌ها می‌شود. لغو سفرها، تعمیرات اضطراری یا خروج موقت کشتی‌ها از چرخه عملیاتی، ظرفیت موثر بازار را کاهش می‌دهد.
در چنین شرایطی، شرکت‌های کشتیرانی با افزایش نرخ‌ها سعی در مدیریت تقاضای اضافی دارند. این شرکت‌ها همچنین از هزینه‌های اضافی به عنوان نوعی کنترل استفاده می‌کنند و این موضوع به آن‌ها کمک می‌کند تا نیروهای غالب بازار مانند هزینه‌های اضافی اوج فصل، تعدیل سوخت یا عوامل تعدیل ارز را مدیریت کنند.
نحوه مدیریت نوسانات کرایه حمل و نقل
هرچند تاثیرگذاری مستقیم بر نوسانات بازار محدود است، اما مدیریت نوسانات نرخ حمل‌ونقل با اتخاذ استراتژی‌های هوشمندانه امکان‌پذیر خواهد بود. شرکت‌های حمل‌ونقل با به‌کارگیری تکنیک‌های مناسب می‌توانند تاثیرات منفی این تغییرات را به حداقل رسانده و ثبات عملیاتی بیشتری کسب کنند.
۱. استفاده از ابزارهای مدیریت نرخ برای دستیابی به نرخ‌های بهینه
پلتفرم‌های تخصصی می‌توانند به صاحبان کالا و فورواردرها کمک کنند تا نرخ‌ها را در بین کریرهای مختلف مقایسه کرده و به آن‌ها در بوک کردن نرخ‌های بهینه کمک کنند. این ابزارها به ویژه در تثبیت نرخ‌های مطلوب و جلوگیری از تاثیرات ناگهانی نوسانات بازار، نقش حیاتی ایفا می‌کنند.
این روش در شرایط زیر بیشترین کارایی را نشان می‌دهد:
- نوسانات شدید بازار: زمانی که انتظار افزایش نرخ‌ها وجود دارد.
- محدودیت‌های بودجه: در شرایطی که کنترل هزینه‌ها برای سودآوری ضروری است.
- حجم ثابت حمل: داشتن ظرفیت مشخص که جذابیت چانه‌زنی را افزایش می‌دهد.
۲. توسعه روابط با نمایندگان متعدد حمل‌ونقل
برای مدیریت نوسانات کرایه حمل و نقل، ایجاد ارتباطات قوی و پایدار با شرکت‌های کشتیرانی مختلف، بنیان اصلی موفقیت در کنترل هزینه‌هاست. این روابط طولانی‌مدت نه تنها اولویت دسترسی به ظرفیت و قدرت چانه‌زنی بهتر را به همراه دارد، بلکه در مواقع بحرانی و کمبود ظرفیت نیز پشتوانه مطمئنی محسوب می‌شود. شرکت‌های کشتیرانی معمولا به مشتریان ثابت خود امتیازات ویژه‌ای ارائه داده و در حل مسائل احتمالی نیز همکاری بیشتری نشان می‌دهند.
اهمیت تنوع کریرها
- کاهش ریسک عملیاتی: جلوگیری از وابستگی به یک شرکت واحد و کاهش آسیب‌پذیری در برابر اختلالات غیرمترقبه
- انعطاف‌پذیری بیشتر: قابلیت تطبیق سریع با شرایط مختلف و برنامه‌های متنوع حمل‌ونقل
- مزیت رقابتی: امکان بهینه‌سازی مداوم استراتژی‌ها و کسب برتری در بازار پویا
متعادل کردن هزینه، اطمینان و سرعت
هر روش حمل‌ونقل ترکیب منحصربه‌فردی از هزینه، قابلیت اطمینان و سرعت ارائه می‌دهد که باید متناسب با نیاز هر محموله انتخاب شود. همکاری با شرکت‌های متنوع این امکان را فراهم می‌سازد تا برای هر مرسوله، بهترین تعادل میان این سه عامل حیاتی برقرار گردد.
۳. حمل خرده‌بار کمتر از یک کانتینر (LCL)
بسیاری از صادرکنندگان با محدودیت حجم مواجه بوده و قادر به پر کردن یک کانتینر کامل نیستند که این امر هزینه واحد را افزایش می‌دهد. روش حمل LCL امکان ترکیب بارهای مختلف در یک کانتینر را فراهم کرده و هزینه‌ها را بر اساس فضای اشغالی تقسیم می‌کند.
این تکنیک به‌ویژه برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط که حجم صادراتی محدود دارند، راه‌حل موثری برای کاهش تاثیر نوسانات قیمتی محسوب می‌شود. علاوه بر صرفه‌جویی در هزینه، این روش انعطاف‌پذیری بیشتری در زمان‌بندی ارسال‌ها ایجاد کرده و امکان حمل‌ونقل مداوم بدون وابستگی به تکمیل حجم کانتینر را فراهم می‌سازد.
نرم افزار رویان چطور به برنامه‌ریزی و مهار نوسان نرخ حمل‌ونقل کمک می‌کند؟
رویان با ارائه قابلیت تعریف نمایندگان و کریرهای حمل، این امکان را برای شما فراهم می‌کند تا در کمترین زمان، رقابتی‌ترین و به‌صرفه‌ترین نرخ‌ها را از شبکه نمایندگان خود دریافت کرده و بر همین اساس، بهترین قیمت و سرویس را به مشتریان خود ارائه دهید.
علاوه بر این، با استفاده از ابزارهای مدیریتی و فرآیندهای خودکار رویان، می‌توانید روابطی پایدار، گسترده و مؤثر با نمایندگان حمل خود ایجاد و مدیریت کنید.
سیستم گزارش‌گیری لحظه‌ای نرم افزار مدیریت حمل و نقل بین المللی رویان نیز به شما کمک می‌کند تا نوسانات قیمت در روش‌های مختلف حمل را رصد کرده و توان پیش‌بینی و کنترل آن‌ها را در اختیار داشته باشید.
در حوزه عملیاتی، رویان این امکان را به شما می‌دهد که سفرهای گروپاژ را به سادگی و سرعت مدیریت کرده و در نتیجه، هزینه حمل محمولات مشتریان خود را به‌طور چشم‌گیری کاهش دهید.
جمع‌بندی
مدیریت نوسانات کرایه حمل و نقل دریایی نیازمند ترکیب دانش تخصصی، استراتژی‌های مناسب و ابزارهای فناورانه پیشرفته است. درک عمیق عوامل موثر بر تغییرات قیمت و به‌کارگیری تکنیک‌های مدیریت ریسک، کلید موفقیت در این حوزه محسوب می‌شود.
نرم‌افزار مدیریت حمل‌ونقل بین‌المللی رویان با ساده‌سازی فرآیندها و ارائه اطلاعات دقیق و به‌موقع، شرکت‌های حمل‌ونقل را قادر می‌سازد تا با اطمینان بیشتری تصمیم‌گیری کرده و در برابر نوسانات غیرمترقبه بازار مقاوم‌تر عمل کنند. این پلتفرم جامع، پلی میان چالش‌های پیچیده بازار و نیاز به عملیات پایدار و سودآور شرکت‌هاست.
